Аспан астындағы мұражайға саяхат (алғашқы күн)
Таяуда ғана Маңғыстау өңіріне блогтурға барып келгендігімді жазған болатынмын. Міне, бүгін сол сапар барысындағы көрген-білгендерімді сіздермен бөлісуді жөн көріп отырмын. Айтатын нәрсе көп. Сондықтан, әрбір күнді жеке-жеке күнделік ретінде баяндамақпын.
Орындалған арман
Қазақта «Мың рет естігенше, бір рет көрген артық» деген бар. Расымен де, өз көзіңмен көрген нәрсенің әсері өзгеше болады екен.
Кішкентайымнан теңізді көруді, тарихи мекенде болуды армандаушы едім. Блогтур барысында, сол тілегім орындалып, шежірелі өлкенің сырына қанығудың сәті түсті…
Қалай жиналдық?
12-қараша – бір аптаға жоспарланған блогтурдың алғашқы күні. Біздің топ сағат 10:00-де «Карвон» мейрамханасында жиналу керек болатын. Белгіленген уақытта аталған жерге жеттік. Дастархан үстінде қандай жерлерге баратынымызды талқылап, схема сыздық. Тізімде 16 объект. Мақсат айқын. Жоспар белгілі.
Жолда
Түс қайта жолға шықтық. Күн жып-жылы, дегенмен, жел ақырын ғана соғып тұрды. Шаһардан ұзай бастадық.
Саф ауа. Терең тыныстап, еркіндікті сезінесің. Айналаға қарасаң, көзің қуанады. Кермиық жазық. Құм..
Таулар. Бұл жақтың тауының өзі ерекше екен.Ақ ұлпа қардай аппақ болып алыстан менмұндалап тұрады. «Бекер Ақтау аталмаған екен,»- дедім, ішімнен.
Суретші үшін таптырмас пейзаж. Бай палитра. Әттең, суретші емеспін...
Сәулеттік өнердің маржаны
Қаладан шыққан бойда, ең бірінші тоқтаған жер Жамбауыл ата қорымы болды.
Мұнда алуан пішінді сәулеттік ескерткіштер шоғырланыпты. Бір-біріне ұқсамайтын өзгеше нысан кез келгенді тамсандырады.
Сан ғасырлық тарихы бар киелі мекеннің топырағын басып тұрғаныңа сене алмай қалады екенсің. Керемет архитектура. Қайталанбас өнер. Теңдесі жоқ шеберлік. Сәулеттік өнердің маржаны дерсің бұл мекенді.
Құпияға толы Шақпақ ата мешіті
Бабамыздың ұшқыр қиялына таңданған біз Шақпақ ата мешітіне қарай жол тарттық.
Діттеген жерімізге де келдік. Тау бөктерінен ойылып жасалған Шақпақ ата мешіті Түпқараған ауданы, Таушық ауылынан шамамен 25 км жерде орналасқан.
Бұл кешен қай кезеңде салынғаны белгісіз. Деректерде бірізділік жоқ. Бұл мәселе әлі күнге дейін ғалымдар арасында дау тудыруда. Әйгілі зерттеуші А.Г.Медоев IX-X-да, ал С.Әжіғали XII-XIII ғасырға жатқызады. Қорымда мешітпен қатар, көптеген қойтас, құлпытас және сағанатамдар да сақталған.
Тастар сөйлейді
Ішіне кірген кезде бойымды өзімді басқа бір әлемге енгендей сезіндім. Сөзбен айтып жеткізгісіз сезім... Кешен төрт бөлмеден тұрады екен. Қабырғасында адам, қару-жарақ, жануар мен өсімдіктің бейнесі бар. Сонымен қатар, арабша жазулар да кездеседі. Таңба, белгілердің көмескі тартуына қарағанда, мешіт өте ерте кезде салынған. Дегенмен, қанша уақыт өтсе де құламай, өз қалпын сақтап тұруы таңқаларлық жағдай.
Мұндағы әрбір бейне бабаларымыздың өмірінен сыр шертуші құрал тәрізді көрінді маған. Тастардағы бейнені көзбен көріп, қолмен ұстау арқылы бағзы заманның рухын сезінгендей болдық.
Айнала алақандағыдай
Кең бөлме. Жан-жағына назар аударып қарасаң, жоғарыға шығуға болатын баспалдақ тұр. Сазбалшықтан илеп жасалған баспалдақпен өрлей берсең, кешеннің төбесіне бірақ шығасың. Бұл маңнан айнала алақандағыдай көрінеді. Кең далаға көз тастап, құдды бір тарих көшіне сапар шеккендей күй кешеді екенсің. Анадайдан кішігірім ойықтарды көзім шалып, жанына барып, қарасам, тоғызқұмалақ ойынына арнап сызылған тақта екен. Демек, мұнда бұрын мекен еткен тұрғындар тоғызқұмалақ ойнаған.
Орындықтарға жайғасып, маңайға көз тастап отырмыз. Қазіргідей технологиялық мүмкіндіктер жоқ кезде мынандай кереметті жасаған бабаларымыз қандай ақылды еді…
Мешіт маңындағы үй
Күн батып барады. Байқағаным, бұл жақта күннің өзі ерекше әдемі бататын сияқты көрінді маған. Қызарып батып бара жатқан күнге қарап, осы күніме шүкіршілік айттым.
Төменге түстік. Мешіт ауылдан жырақта орналасқандықтан, келушілерге арнайы жатақхана мәселесі қарастырылыпты. Екі бөлмеден тұратын бұл үйде зираттаушыларға барлық жағдай жасалған. Іші жып-жылы. Тұрмыстық заттар мен ыдыс-аяқ да табылады. Дегенмен, біз өзімізбен бірге қажетті ыдысымызды алып жүргендіктен, ол ыдыстарды пайдаланбадық.
Мен неден қорықтым?
Ұйықтайтын мезгіл болды. Топта 11 адам. Барлығымыз аядай бөлмеге сыймайтынымыз белгілі. Сондықтан, жартымыз сол үйде, қалғанымыз сыртта палаткада түнейтін болдық. Таня екеуіміз машинада қонамыз деп шештік. Жабылып палатка тіктік. Тау бөктері. Ашық аспан. Алау. Бәрі қызық. Дала салқындау, оттың жалынына жылынып алдық. Әркім өз ойымен бөлісті. Отқа шай қайнатып іштік.Табиғат аясында ішкен ол шайдың дәмін айтсаңызшы:)) Арамыздағы Сауыт есімді суретші бұл сәтті былай жеткізді)
Шыны керек, өмірімде бірінші рет айдалада, көлікте ұйықтадым.
Бұрын соңды мешіт, мазардың маңында түнеп көрмеппін. Басында бойымда ешқандай қорқыныш болған жоқ. Түннің бір уақытында, «ууу» деген дауыс естілді. Зәрем ұшып кетті. Қасқыр шығар деп ойладым.
Ақырын тұрып терезеден қарасам, сырттағы палатка қозғалады. Сөйтсем, менің жүрегімді ұшыра жазған дауыс желдің уілі екен:)) Не қуанарымды не жыларымды білмей қалдым!
P.S. Осылайша, экспедициямыздың алғашқы күні де өтіп кетті. Алда, талай тосынсыйлар мен қызықты нәрселер күтіп тұрғанын мен сол кезде білмедім…
Жалғасы бар…
53 пікір
Жалғасын асыға күтем.
Мақала өте жақсы жазылған, Автормен бірге өзім де барып қайтқандай болдым. Жарайсын, Назира! Алға! жалғасын асыға күтеміз!
P.S.: Тезірек, в cтудию! XD
Біз Маңғыстаумен мақтансақ мақтаншақсыңдар дейтіндер көп еді. Бұл жерлер мақтанса мақтанатындай ғой Нәзира?
Назира тамаша