Тұңғыш хакер – қазақ жігіті

Оның есімі осыдан 27 жыл бұрын тұңғыш хакер ретінде бүкіл дүниежүзіне тарады. Әлемдік ғалымдар ақпараттық технологияға енді ғана қадам жасай бастағанда, қарапайым қазақ жігіті алып зауыттың компьютерлік желісін бұзуға болатынын ашық дәлелдеді. Ал Кеңестер Одағы Алматыдағы физика-математика мектебін, кейіннен Мәскеу мемлекеттік университетін тамамдаған талантты жігіттің атын жасырып, оның есімін шартты атаумен ғана атаған. «Мойындалмаған данышпан» атанған қазақ хакерінің электронды есептеу жүйесін бұзуына оған деген немкетті көзқарас себеп болған.

Ғаламторға Мұрат Өртембаевтың (іздеу сайттарында – Мурат Уртембаев) есімін енгізген адам оның Кеңес Одағында ресми мойындалған тұңғыш хакер болғанына көз жеткізе алады. Ол 1983 жылы атағы дүркіреп тұрған АвтоВАЗ-ға жұмысқа тұрып, кейіннен қазақ болғаны үшін қудалауға ұшырағанда, зауыттың бас бағдарламасын бұзады. Ақпараттық желісі бұзылған зауыт үш күнге тоқтайды. Алайда өз кінәсін мойындаған Өртембаевты жазалайтын заң болмай шығады. Сөйтіп, қарапайым қазақ баласының есімі бүкіл әлемге тарайды. Туған топырағына келіп көз жұмған Мұрат Өртембаевтың кезінде мойындалмай кеткен қабілетін достары мақтанышпен айтады.

Асқар ЖҰМАДІЛДАЕВ, академик:

– Мұраттың интернеттегі аты – «непризнанный гений», яғни «мойындалмаған данышпан». Ол – ресми газетке басылған бірінші хакер. Осыдан кейін дүниежүзіндегі заң жүйесіне өзгерістер енген. Осыдан кейін бағдарлама жасаушы деген кәсіптің мықты кәсіп екені мойындалды. Мұрат екеуміз МГУ-де бірге оқыдық. Бітірген соң оған Қазақстанда жұмыс табылмай біраз жүрді. Сосын аталған зауытқа жұмысқа тұрды…
Сурет алынған жер
Автор: Сағи Мұрат
толық нұсқасы