Балалық шағыма саяхат! №1 Ақ алтын Мақта теруге бару.
Шіркін ауылда қара топыраққа аунап, доп қуалап өскен балдардың қатарынанбыз. Есекке мініп тоңқытып тұрып шауып, көрші балдармен жиналғанда мен күніне 6 мәрте суға шомылдым(негізі лайқа лай су :)) деп тұрып мақтанатын кездерді сағындым. Кейде барлығын артқа қайтарса, екі қолдап келісіп бала болғым келіп кетеді. Эхххх шіркін ауылда бір акумуляторды бұзып ішіндегі қорғасынын алып үлкен оң қолға әдемі тұратын асықты қайта-қайта ұстап көріп, сол кездегі Қайсар виносының қақпағына сым байлап, отқа қойып ішіне қорғасын салып асыққа қорғасын құятын едік. Асық ойнағанда Спок(шын аты Спандияр) досымның есікалды цементтелген еді. Соның үйінен шықпай асық ойнаймыз. Асық ойнағанымыздың өзі бір қызық: Енді асықты ата берсе Сухана-сухана-сухана деп тұрамыз! :) Асықты ата алмай қалса сухандамасай деп отыра қалып өкпелемейді. Сонда да ішімізден сухана-сухана тоқтатпаймыз… Дайындалып жатқанда жай ғана сухана дейміз, асықты ата бергенде сухана сөзі жиілеп кетеді. Қой қарбыз ұрлыққа барғандығым, қалай есектен таяқ жегендігім келесі тақырыптарда жазармын. Әзірге мақта теруге шығатынымыз туралы жазайын.
Күз басталды дегенше ауылда Мақта теру деген жайлап бастала бастайды. Сабақ деген жайына қалады, сабаққа бармай сынып жетекшімізден ұрыс естісек те сабаққа бармай мақта теруге кетіп қалатынбыз. Сондағысы ертең столовыйдан алдында шіреніп Коржик жеу үшін, соны сатып алатын ақша табу. Тапқан ақшамызға столовыйдан үлкен үзіліс кезінде Коржик алып жейміз. :)
Сенбі, Жексенбі күндері ана мен інім үшеуміз ауылымыздан 30-40 км ұзақтағы үлкен көлемде гектарлап мақта егетін ауылға мақта теруге барамыз. Анам азанымен тұрғызады сағат 5-6 ларда ауылдан шығып кетуіміз керек себебі барам дегенше 1 сағаттай уақыт кетеді. Азанымен татті ұйқына қимай жылап тұрамыз, қаптарымызды арқалап көшеге шығып тұрамыз. Ерте тұрып шай ішіп алар алмас, машина келді дейді. Қаптарды арқалап көшеге жүгіріп шығамыз. Сондағысы машина деп тұрғанымыз Га3 деген артқы борты бар автокөлік. Суретін көремін десеңіздер мінекей. Оның артына адамды толтырып артып мақта полясына алып барады. Барам дегенша аяғымыз қысылып барғанша соң ұйып қалады. :)
Содан кеш қарайып, түн болғанша мақта тереміз. Кеше болғанда қайтуға жиналамыз, ауылға келемін дегенге түнгі сағат 9 болады. Түс көрмей ұйықтаймыз, ертеңіне тағы да сол жұмыс қаталанады. Содағысы 1 күн бойы анам мен және інім үшеуміз жабылып жүріп табатын ақшамыз 600-700 теңге, кейде 900 теңгеге дейін табамыз. Бірақ сол кезде ақшаның құны бар болатын ба еді сол ақшаға анам 2 баклашка пістемай, 2 килогорам құмшекер, 1 үлкен пакеттегі макарон, парашок, кір сабын т.б. алып 1 апталық продуктіні алып қоятын еді(біз үшін тыным таппай еңбек етіп, біздің қарнымыз тоқ болуы үшін отқа да түсетін Анамды сондай қатты жақсы көріп кетемін). Одан болек премия ретінде дүйсенбі күні сабаққа алатын қаламсап, дәптер т.б. алуға тиын-тебен беретін. Мақта терудің өзі бір қызық қой шіркін.
Егіз мақта тауып алған адам бақытты. Оны айырқұлақ деп па атайтын еді. Оған мақта полиясының егесінің арнайы сыйлығы беріледі. Мақтаны толықтай теріп болып, 10 шақты гектарын бітіріп болған соң мақта егесі Сабан масақ істейді. Тәтті-пәтті, 35 теңгелік Юпи сияқты сапасыз сусындар толып артылады. Мақта тергенде көсек атысып ойнайтын едік, кемпілердің әдеті айқайлап ұрысу: "Әййййй қараңқағыр, көзін шығарасың ғой" :) Одан бөлек ауылдың бойжеткен әдемі пәленшенің қызы мақта теруге шықса бітті бүкіл мақта теруге шыққан жігіттердің көзі сода. Терген мақтасын қабымен, таразыға апарып беруге таласып тұрады. Айтаберсем талай қызықтары көп екен, есіме түскендері осы. Кейін пікірде толықтыра жатармын. Кейде осы кездер есіме түссе, балалық шаққа деген сағыныш кеудемді кернеп кетеді.
p.s. Мына суреттегі баланы көріп балалық шағым есіме түсіп осы постты жазуыма түрткі болды.
p.s.s. Көпшіліктің ұсынысымен эстафетаға айналдырып жібердім. Ал кеттік, тізгінді біреуге ұстатпай-ақ қойайын. Барлықтарыңыз да бала болған шығарсыздар, бөлісіп мақалаларыңызды жариялаңыздар. Бір еске алып отырайық. Эстафета кетті :)
Күз басталды дегенше ауылда Мақта теру деген жайлап бастала бастайды. Сабақ деген жайына қалады, сабаққа бармай сынып жетекшімізден ұрыс естісек те сабаққа бармай мақта теруге кетіп қалатынбыз. Сондағысы ертең столовыйдан алдында шіреніп Коржик жеу үшін, соны сатып алатын ақша табу. Тапқан ақшамызға столовыйдан үлкен үзіліс кезінде Коржик алып жейміз. :)
Сенбі, Жексенбі күндері ана мен інім үшеуміз ауылымыздан 30-40 км ұзақтағы үлкен көлемде гектарлап мақта егетін ауылға мақта теруге барамыз. Анам азанымен тұрғызады сағат 5-6 ларда ауылдан шығып кетуіміз керек себебі барам дегенше 1 сағаттай уақыт кетеді. Азанымен татті ұйқына қимай жылап тұрамыз, қаптарымызды арқалап көшеге шығып тұрамыз. Ерте тұрып шай ішіп алар алмас, машина келді дейді. Қаптарды арқалап көшеге жүгіріп шығамыз. Сондағысы машина деп тұрғанымыз Га3 деген артқы борты бар автокөлік. Суретін көремін десеңіздер мінекей. Оның артына адамды толтырып артып мақта полясына алып барады. Барам дегенша аяғымыз қысылып барғанша соң ұйып қалады. :)
Содан кеш қарайып, түн болғанша мақта тереміз. Кеше болғанда қайтуға жиналамыз, ауылға келемін дегенге түнгі сағат 9 болады. Түс көрмей ұйықтаймыз, ертеңіне тағы да сол жұмыс қаталанады. Содағысы 1 күн бойы анам мен және інім үшеуміз жабылып жүріп табатын ақшамыз 600-700 теңге, кейде 900 теңгеге дейін табамыз. Бірақ сол кезде ақшаның құны бар болатын ба еді сол ақшаға анам 2 баклашка пістемай, 2 килогорам құмшекер, 1 үлкен пакеттегі макарон, парашок, кір сабын т.б. алып 1 апталық продуктіні алып қоятын еді(біз үшін тыным таппай еңбек етіп, біздің қарнымыз тоқ болуы үшін отқа да түсетін Анамды сондай қатты жақсы көріп кетемін). Одан болек премия ретінде дүйсенбі күні сабаққа алатын қаламсап, дәптер т.б. алуға тиын-тебен беретін. Мақта терудің өзі бір қызық қой шіркін.
Егіз мақта тауып алған адам бақытты. Оны айырқұлақ деп па атайтын еді. Оған мақта полиясының егесінің арнайы сыйлығы беріледі. Мақтаны толықтай теріп болып, 10 шақты гектарын бітіріп болған соң мақта егесі Сабан масақ істейді. Тәтті-пәтті, 35 теңгелік Юпи сияқты сапасыз сусындар толып артылады. Мақта тергенде көсек атысып ойнайтын едік, кемпілердің әдеті айқайлап ұрысу: "Әййййй қараңқағыр, көзін шығарасың ғой" :) Одан бөлек ауылдың бойжеткен әдемі пәленшенің қызы мақта теруге шықса бітті бүкіл мақта теруге шыққан жігіттердің көзі сода. Терген мақтасын қабымен, таразыға апарып беруге таласып тұрады. Айтаберсем талай қызықтары көп екен, есіме түскендері осы. Кейін пікірде толықтыра жатармын. Кейде осы кездер есіме түссе, балалық шаққа деген сағыныш кеудемді кернеп кетеді.
p.s. Мына суреттегі баланы көріп балалық шағым есіме түсіп осы постты жазуыма түрткі болды.
p.s.s. Көпшіліктің ұсынысымен эстафетаға айналдырып жібердім. Ал кеттік, тізгінді біреуге ұстатпай-ақ қойайын. Барлықтарыңыз да бала болған шығарсыздар, бөлісіп мақалаларыңызды жариялаңыздар. Бір еске алып отырайық. Эстафета кетті :)
22 пікір
Тастай қатты ұйқысы(бір көзің ілінсе, бір мезетте ақ азанда тұрасың), жер басындағы обед ішкен астардың дәмділігі(икра, нан, варений, телешканың көлеңкесінде), мақта теруден қайтардағы бұзықтық қылықтар, түйнектерді лақтырысып ойнау ненің үстінде десейші? Мақта толған телешкада, одан қалса аспандағы жұлдызға қарап сол телешкада мақталардың үстінде жату.
Одан қалса, сабанмасақтағы керемет тағамдар, бір әсерлі уақытар еді ғой. Шіркін ай.
Ол кезде, суреткеде түсірмегенім, камерасы бар сотка енді дамып шыға бастаған еді ғой.
(Қарапайым, камерасыз сотка) Достарды, адамдарды айтсайшы керемет шақтағы эхх. Өмір өзен…
Отырар ауданы
Шәуілдір ауылы
)))))
Әжеміз әлі күнге осы тектес сөздерді айтады) _Сондағы жауап: «ОоООоой, қойшы, болд, апа! _көз шығаратындай емес қой бұл… Түүүүүүh» — қате жауап. Келісіп, сенім білдіре салың, не айтса да үлкен кісі)
Ақшаның құнсыздану құбылысын түсіне алмай келем. Шынымен, ол кезде ақша не, қазір не… (((
Жазбаңмен бірге Саяхаттап келдім.Рахмет, Гид — Ербол_ )
Қызық екен!
Ашылмаған мақтаны Көсек дейді.
Мақтаның килограмын 8 теңгеден теретін едік. Күніне 50-60 кг теретіндерге сұммдық қызығатынбыз:)
Алтынай деген қыздың түскен жүйектің (өріс) қасындағы жүйекке түсіп алып, көз мақтада емес, Алтынға қарап жүретін кездер-ай;)))
деп қойып №2.ні екі жылдан соң жазатын шығар))))
— бізде де дәл осылай болатын, бірақ мақтаның орнына картоп қазуға баратынбыз