Ызғарлы желтоқсан

Биыл Қазақстанның тәуелсіз ел болуына септігін тигізген «Желтоқсан оқиғасына» 26 жыл толады.
VOX POPULI сайтында желтоқсан оқиғасына қатысқан 15 адамның тағдыры туралы жазылған. Сол оқиғалардың бірін жариялағалы отырмын. «Тұлғалар» блогының сипатталуында "қазаққа белгілі тұлғалар жайында мәлеметтер" делінген, желтоқсандықтар көпшілікке танымал болмаса да, олардың қайсарлығы мен ерлігі, табандылығы мен отаншылдығы қазақ тарихында белгілі тұлғалардың ортасынан орын алып берді.

Асқар БЕКБОСЫНОВ, 46 жаста.



Мектепте сызуға жақсы едім, сол себепті әскерден соң сәулет техникумына түстім. Үйлер тұрғызғым келіп еді, ол жақсы іс қой, бірақ темір тордан бірақ шықтым. Өзім Аралданмын, Алматыда жатақханада тұратынмын, алаңнан жаяу бес минуттық жерде. Істің мән-жайын білгенде, әрине, бардым алаңға. Мен жатақхананың старостасы едім сол кезде. Техникумға 8 сыныптан кейін келген 15 жастағы жеткіншектерді, қыздарды алаңға жібермедім. Ал жасы ересектеу жігіттерді өзім жинадым. Лениннің портреті болатын бізде, қыздардан далап алып, пролетариат көсемінің «әр халыққа – өз көсемі» деген сөздерін жазып қойдық. Осы портретпен фотосуретке түсіп қалған екенмін.
Есімде, жиналған көпшіліктің арасынан машиналар жүріп өткенде, адамдар жан жаққа құлады. Ағаштан жапырақ түскендей, шашырады, түсінесің бе? Сені таяқтап соққан түк емес, бірақ олар бәрін соқты ғой – тіпті қыздарды да. Бізге нашақор, маскүнем деп жала жапты. Мен ол кезде шылым да шекпейтінмін, есесіне қазір шегемін шылымды. Жаңа жылда Қызылордаға үйге барып келдім. Сосын Алматыға қайтып келдім. Техникумда бәрі менен қашқалақтап, ешкім ештеңе айтпайды. Сол кезде досымды іздеп тапсам, сені бірнеше апта болды іздестіріп жүргендеріне деді. Мен екі күн бөлмемнен шықпай жаттым. Сосын салтанатты костюмімді киіп, галстук тағып сабаққа бардым. Сол күні сабаққа галстук таққан екі адам келіп мені алып кетті, бір ай алдын-ала тұтқынға ұстау камерасының (КПЗ) жертөлесінде ұстады. Ол жерде түк жоқ еді: жатын орын да, матрац та, сәкі де. Сұрақ алады, соққыға жығады, подвалға тастайды, күні-түні осылай. Ол жерде терезе де жоқ еді, уақыттан адастым. Анда-санда камераға мен сияқты оңбай таяқ жеген адамдарды әкелетін. Олардан да жауап алынған шығар. Сондай бір жігіт маған «Сейфуллин көшесінде орналасқан изоляторға сұрансаңшы, бұл жерде сені заңсыз қамап отыр» деп кеңес берді. Сұрандым. Ол жерде болса, сенесіз бе, күніне 1 сағат уақыт серуендеуге болады екен! Ақыры 2 жылға соттады. Иығымнан ауыр жүк түскендей болдым. Неге дейсіз бе? Себебі мен не өмір бойына сотталып кетемін, не атылу жазасына кесілемін деп сендім. Нәтижесінде Балқашқа жіберді мені, ол жақтарда әскери борышымды өтеген едім. Кейіннен анам: «сені Алматыға жіберуге болмайды, Алматыға кетсең, Жезқазғаннан бір-ақ шығасың, не әскерден, не түрмеден» деп әзілдейтін. Түрмеде көп қиындық көрген жоқпын. Ол жерде де адамдар ғой отырған. Тек, 87 жылы жүк көлігі қағып, аяғымды сындырдым. Мені Карлагқа ауыстырды. Аяғымды «халық жауы» ретінде кесіп тастай ма деп едім. Жоқ, қалдырды.
Қазір 3 қызым, 1 ұлым бар. Жұмаққа барасың дейсің бе? Тозаққа барсам да бәрібір, тек Балқашқа емес. Бақыттымын ба? Оған нақты жауап бере алмаймын. Қиын сұрақ. Арманым көп еді, бірақ барлығы бірдей орындалмады. Сол күні алаңда тәуелсіздік үшін күресіп едік, қолымыз жетті. Бірақ, шындығында, осындай мемлекет па аңсағанымыз? Мен адамдарды жақсы өмір сүрсе екен деп армандаушы едім, бүгінгідей емес: бірі алтынға малынса, бірі не жерін білмейді.