Бата

Бата жақсылық пен игі ықыластың, ақ тілектің айғағы. Бата сұрау өзі қалаған адамнан ықылас пен ризалық, жақсы тілек пен жарасымды алғыс сұрау деген сөз. Қазақ халқында үйіне келген қонаққа барын беріп, сыйлы қонағына бір малын көлденең татып, батасын алып соятын салт бар. Үй иесі малын әкеліп қонағына "Әумин" деп қолын жайғанда, қонақ та қолын жаяды.
Ежелгі заманда түрік тектес халықтар батаны бата демей алғыс деп атаған. Батаны алтайлықтар «алғыш»,«алкыш», татарлар «алкыш», ұйғырлар «алкиш», тувалықтар «алгыш»,«алгыж», якуттар «алгыс» деп атайды.
Бата берудің өз жоралғысы ертеден қалыптасты. Бата беру өте құрметті іс деп саналады, өйткені бата, қасиетті сөз деп есептелінеді. Бата айтыларда бата тілеуші адам немесе жамағат алдымен алақанын жайып, ишарат білдіруі тиіс. Ақсақал қауым әуезді үнімен мәнерлеп, киелі кейіпке еніп, бар ынтасымен өлеңдетіп бата береді. Бата аяқталған кезінде, жиналған қауым бір ауыздан "әумин" деп қайырады. «Айтсын», «Айтқаның келсін» деп бет сипап, ырыми қимылмен жасайды.

1. Сұрасаң бата берейін,
Үстем болсын мерейің.
Ықыласпен қол жайсаң,
Ақ тілекті төгейін.
Дастарханың мол болсын,
Абыройың зор болсын.
Көре алмаған бағыңды,
Сындыра алмаған сағыңды,
Дұшпандарың жер болсын.
Өмірің өрлей берсін,
Жүргенде жолың болсын.
Жолдасың қыдыр болсын
Алаға ісің жақсын,
Есігің қыбылға бақсын.
Дәулетің судай тасысын,
Шаппай қылышың кессін,
Отбасың басқа толсын,
Қазаның асқа толсын,
Өрісің малға толсын,
Ел жұртың аман болсын,
Бақытты заман болсын,
Үйіңе береке кіре берсін,
Бала шағаң, туыстарың
Бақытты өмір сүре берсін.

2.Жас отау құрғандарға;
Сезімнің пәктігін берсін,
Көңілдің ақтығын берсін.
Жылулы отбастарыңа
Сәбидің шаттық үнін берсін,
Пейілдерің тарылмасын,
Есіктерің жабылмасын…
Дау жанжалдан сақтасын,
Асып тасқаннан сақтасын…
Өмірлерің бал болсын,
Отауларын елге сән болсын…
Әумин!